Αγαπητοί γονείς και κηδεμόνες,
σας ευχαριστούμε πολύ για τη συμμετοχή σας στη μικρή έρευνα που διεξήγαμε για το ζήτημα « Γονείς και σχολικός εκφοβισμός» με τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που σας αποστείλαμε. Θα θέλαμε η συμμετοχή να ήταν ακόμη μεγαλύτερη – και αυτό θα αποτελέσει στόχο για το επόμενο σχολικό έτος- μιας και το ζήτημα της σχολικής βίας μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τη συνεργασία σχολείου και οικογένειας. Κατανοούμε, ωστόσο, τις δυσκολίες της καθημερινότητας και την έλλειψη ελεύθερου χρόνου.
Όπως έχει ήδη διευκρινιστεί στο εισαγωγικό σημείωμα του ερωτηματολογίου , ο σκοπός της συμμετοχής στην έρευνα αυτή δεν ήταν τόσο η εξαγωγή συμπερασμάτων και στατιστικών ποσοστών, όσο το να μπουν οι ερωτώμενοι σε μια διαδικασία αυτοπαρατήρησης και προσδιορισμού των στάσεων και συμπεριφορών τους σε σχέση με την σχολική καθημερινότητα των παιδιών τους, αλλά και με άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με αυτή ( παρέες, διαδίκτυο, κ.ά), προκειμένου να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν φαινόμενα σχολικής βίας και εκφοβισμού.
Η καθημερινή επαφή των γονέων /κηδεμόνων με τα παιδιά τους, η παρατηρητικότητα, η συζήτηση μαζί τους , η γνώση του τρόπου αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους και του φιλικού τους περιβάλλοντος, αλλά και η επικοινωνία/ συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς αποτελούν κάποιους από τους σημαντικότερους παράγοντες πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού. Η συμπεριφορά των μαθητών/τριών στο σπίτι και οι αλλαγές στις δραστηριότητές τους ή στη διάθεσή τους αποτελούν συχνά ενδείξεις θετικών ή αρνητικών καταστάσεων που βιώνουν τα παιδιά στο σχολικό περιβάλλον . Αντίστροφα , αρνητικές καταστάσεις που βιώνουν τα παιδιά μέσα στην οικογένεια ή στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον μπορεί να οδηγήσουν σε προβληματικές συμπεριφορές στο σχολείο, όπως για παράδειγμα στην εκδήλωση επιθετικότητας προς άλλα παιδιά ή αντίθετα στη θυματοποίηση.
Τις παραπάνω παραμέτρους του θέματος είχε σκοπό να αναδείξει το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο , προκειμένου να αντιληφθούν οι γονείς /κηδεμόνες ότι η σχολική βία εκδηλώνεται στο σχολείο , αλλά δεν αφορά μόνο αυτό. Είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων και ο ρόλος της οικογένειας είναι καθοριστικός.
Από τις απαντήσεις που δόθηκαν στο ερωτηματολόγιο μπορούμε να εξάγουμε τα ακόλουθα συμπεράσματα:
Οι περισσότεροι γονείς /κηδεμόνες που συμμετείχαν στην έρευνα :
- Ρωτάνε καθημερινά τα παιδιά τους πώς πέρασαν στο σχολείο και διαπιστώνουν ότι αυτά αντιδρούν θετικά στην ερώτηση αυτή και εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
- Όταν παρατηρούν κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού τους συζητούν μαζί του και αναζητούν τους λόγους της αλλαγής. Ένα μικρό ποσοστό απευθύνεται σε ειδικό ή στους εκπαιδευτικούς.
- Έχουν δυνατότητα επικοινωνίας με τους συμμαθητές/τριες των παιδιών τους ,καθώς και με τους γονείς τους, ενώ ένα ποσοστό 10% δηλώνει πως δεν έχει αυτή τη δυνατότητα.
- Επικοινωνούν συχνά με το σχολικό περιβάλλον του παιδιού τους, ενώ ένα μικρό ποσοστό επικοινωνεί σπάνια ή καθόλου.
- Όταν τους επισημαίνονται από το σχολείο κάποια προβλήματα συμπεριφοράς, αυτά τους ανησυχούν και τα συζητούν στο πλαίσιο της οικογένειας , ενώ ένα μικρότερο ποσοστό τα θεωρεί φυσιολογικά λόγω ηλικίας /εφηβείας.
- Γνωρίζουν αν το παιδί τους είναι ή όχι οπαδός κάποιου αθλητικού συλλόγου , καθώς και τη συμπεριφορά του ως φιλάθλου. Θεωρούν ότι η συμπεριφορά του παιδιού τους είναι μετριοπαθής και οι ίδιοι δεν ενθαρρύνουν τον οπαδισμό, ενώ ένα ποσοστό 12% των γονέων δηλώνουν πως δεν έχουν γνώση της οπαδικής συμπεριφοράς του παιδιού τους.
- Γνωρίζουν την ενασχόληση των παιδιών τους με το διαδίκτυο. Όταν το παιδί ασχολείται αρκετές ώρες με αυτό, θεωρούν ότι συμβαίνει κυρίως , επειδή οι ίδιοι συναινούν και σ’ ένα μικρότερο ποσοστό, επειδή λείπουν αρκετές ώρες από το σπίτι ή επειδή οι ίδιοι έχουν άγνοια της χρήσης του διαδικτύου . Οι ίδιοι προσπαθούν να ελέγξουν και να οριοθετήσουν την δραστηριότητα των παιδιών.
- Παρατηρούν ότι η εντατική χρήση του διαδικτύου επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών τους. Τα παιδιά συνήθως μειώνουν τις εξόδους από το σπίτι, γίνονται λιγότερα ομιλητικά και ενίοτε επιθετικά.
- Γνωρίζουν την ενασχόληση των παιδιών τους με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χρησιμοποιούν τρόπους ελέγχου και συζητούν με τα παιδιά τους για τους κινδύνους. Οι περισσότεροι επιτρέπουν στα παιδιά τους τη χρήση συσκευών με πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκτός σπιτιού, αλλά προσπαθούν κατά το δυνατό να ελέγξουν τη χρήση αυτή. Αρκετοί δηλώνουν αδυναμία να ελέγξουν πλήρως την κατάσταση, αλλά δε θέλουν να προβούν σε απαγόρευση, για να μην αναστείλουν την κοινωνικότητα του παιδιού τους , καθώς τα μέσα αυτά αποτελούν τον βασικό τρόπο επικοινωνίας των παιδιών.
- Θεωρούν ότι τέτοιου είδους συσκευές δεν πρέπει να επιτρέπονται στο σχολείο, αλλά είναι αναγκαίο να τις έχουν μαζί τους οι μαθητές για την επικοινωνία με τους γονείς τους μετά τη λήξη του σχολικού ωραρίου.
- Θεωρούν ότι η απαίτηση των παιδιών για περισσότερα καταναλωτικά αγαθά μη πρώτης ανάγκης οφείλεται κυρίως στη μίμηση των συμμαθητών και των φίλων τους. Πιστεύουν ότι δεν πρέπει να ικανοποιούν κάθε απαίτηση του παιδιού για τέτοιου είδους αγαθά και εξηγούν στα παιδιά τους τους λόγους. Προβληματίζονται , ωστόσο, για πιθανή μη αποδοχή του παιδιού τους από την παρέα και αναγκάζονται συχνά να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των παιδιών παρά τις επιφυλάξεις τους.
- Συζητούν με τα παιδιά τους για πιθανά προβλήματα στη συζυγική σχέση , αλλά ένα σημαντικό ποσοστό γονέων θεωρεί ότι τα παιδιά κατανοούν μόνα τους τα προβλήματα αυτά.
- Περιγράφουν τις σχέσεις των παιδιών τους με τα αδέλφια τους ως αρμονικές ,αλλά ένα σημαντικό ποσοστό τις περιγράφει ως συγκρουσιακές ή χειριστικές.
- Θεωρούν ανησυχητική μια συμπεριφορά του παιδιού τους, όταν το ίδιο είναι δυστυχισμένο ή όταν ενοχλεί τους άλλους. Προσπαθούν να διαχειριστούν μόνοι τους το ζήτημα , αλλά αν δεν υπάρχει αποτέλεσμα ή αν δεν μπορούν να εντοπίσουν τις αιτίες της συμπεριφοράς αυτής ούτε οι ίδιοι ούτε οι εκπαιδευτικοί, τότε προσφεύγουν σε ειδικό .
Παρατηρήσεις- επισημάνσεις
- Τα παραπάνω συμπεράσματα αφορούν το ποσοστό γονέων /κηδεμόνων που ανταποκρίθηκαν στην έρευνα και όχι το σύνολο των γονέων/ κηδεμόνων , ώστε να προκύψουν ασφαλέστερες ακόμη εκτιμήσεις.
- Το ζήτημα της σχολικής βίας και της σωστής διαχείρισής του από τους ενήλικες, αποτελεί θέμα προβληματισμού και για εμάς τους εκπαιδευτικούς. Βρισκόμαστε ,όπως και οι γονείς, σε μια διαρκή και δυναμική διαδικασία αναζήτησης της καλύτερης αντιμετώπισης του προβλήματος. Σε αυτή την προσπάθεια είναι σημαντικό να πορευόμαστε σύμφωνα με τις απόψεις και τις συστάσεις των ειδικών.
- Το ερωτηματολόγιο αυτό συντάχτηκε υπό την εποπτεία ειδικών. Εμείς ως εκπαιδευτικοί γίναμε απλά οι διαμεσολαβητές. Αυτό που αντιλαμβανόμαστε μέσα από τις σχετικές επιμορφώσεις , την εμπειρία μας , αλλά και από την δική σας συμβολή στην παρούσα έρευνα και τη γενικότερη συνεργασία μας ,είναι ότι τα απαραίτητα συστατικά για την πρόληψη και τη διαχείριση ζητημάτων σχολικής βίας είναι εκ μέρους των γονέων/κηδεμόνων η διαρκής επικοινωνία με το παιδί, η γνώση του φιλικού και κοινωνικού του περιβάλλοντος, η επίβλεψη και η οριοθέτηση της χρήσης του διαδικτύου, η επικοινωνία με το σχολείο και η διαχείριση των οικογενειακών ζητημάτων σε κλίμα ηρεμίας , ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης.
- Από την πλευρά του σχολείου, είναι υποχρέωση των εκπαιδευτικών και της πολιτείας η διαρκής επιμόρφωση στα ζητήματα σχολικής ψυχολογίας , η εφαρμογή των γνώσεων αυτών στη σχολική πράξη και η μετάδοσή τους στους μαθητές και στους γονείς /κηδεμόνες.
Με εκτίμηση : Η Διευθύντρια και η Ομάδα Δράσης για την αναβάθμιση των σχέσεων Σχολείου – Οικογένειας.
