Στα πλαίσια της Ημέρας κατά της Σχολικής Βίας οι μαθητές και καθηγητές του σχολείου μας παρακολουθήσαμε την Τετάρτη, 29 Μαρτίου 2023, στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» την ταινία “Στην αυλή του σχολείου / Playground / Un monde” (Βέλγιο, 2021) της σκηνοθέτριας Laura Wandel. Η ταινία πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 2021 και κατόπιν παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Λίγα λόγια για την υπόθεση: “Κάπου στο σημερινό Βέλγιο, η επτάχρονη Νορά πηγαίνει για πρώτη φορά σχολείο. Μαζί της είναι και ο λίγο μεγαλύτερος αδερφός της, ο Αμπέλ, ο οποίος επιστρέφει στα θρανία για τη νέα σχολική περίοδο. Η Νορά θέλει να είναι συνεχώς μαζί του στα διαλείμματα, μιας και δεν γνωρίζει κανέναν άλλον στο σχολείο. Αυτό, όμως, φέρνει σε δύσκολη θέση τον Αμπέλ. Κι όταν κάποια στιγμή την υπερασπίζεται από τους τραμπούκους του σχολείου, γίνεται ο ίδιος στόχος τους. Κι όχι μόνο μία φορά ή στιγμιαία: ο Αμπέλ γίνεται πλέον συστηματικά στόχος bullying. Η Νορά θέλει να τον βοηθήσει. Κάθε της προσπάθεια, όμως, φαίνεται να κάνει τα πράγματα χειρότερα για τον Αμπέλ, που της ζητάει να μην ανακατεύεται και να μην αναφέρει τίποτε ούτε στον πατέρα τους, που τους φροντίζει, ούτε σε οποιονδήποτε άλλο ενήλικα, όπως πχ κάποιον δάσκαλο. Αλλά και η ίδια η Νορά φαίνεται να προσπαθεί πολύ σκληρά για να βρει τη δική της θέση ανάμεσα στον κόσμο των παιδιών και στον κόσμο των ενηλίκων.”
(Θόδωρος Γιαχουστίδης, 7/10/2022, moviesltd.gr)
Και λίγα λόγια για τους στόχους της ταινίας: “(…) Το Playground δεν δανείζεται τη φόρμα του θρίλερ (…), αλλά διαθέτει την αίσθηση θρίλερ, δηλαδή εκείνη την (κλιμακούμενη) δυσφορία για τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο χαρακτήρας και την αγωνία για το κατά πόσο θα καταφέρει να την ξεπεράσει.
Το κοινωνικό ζήτημα που πραγματεύεται το Playground είναι ο σχολικός εκφοβισμός. (…)O θεατής ακολουθεί τη Νόρα, μια ανήλικη μαθήτρια, από την πρώτη της μέρα στο σχολείο, με τον φακό καθηλωμένο πάνω της. (…) Καθώς οι μέρες περνούν, τόσο ο μεγαλύτερος αδελφός της όσο και η ίδια πέφτουν θύματα bullying. Η σύνθετη φύση του ζητήματος παρουσιάζεται χωρίς καλλωπιστικό φίλτρο, διδακτισμούς και ευχολόγια. Η λύση δεν δίνεται μέσω της δραματουργίας. Ναι, η ταινία ξεκινά με κλάμα και κλείνει με μια αγκαλιά, δίνοντας ενδεχομένως την εντύπωση ενός απλουστευτικού επιμυθίου, ότι η ρίζα του κακού εντοπίζεται στην απουσία της συναισθηματικής φροντίδας. Αυτή, όμως, είναι απλώς το πρώτο βήμα, δεν διασφαλίζει την εξάλειψη του φαινομένου, ούτε καν για τους ίδιους τους χαρακτήρες.
Η λύση κάλλιστα θα μπορούσε να προκύψει μέσω της συζήτησης που θα ανοίξει η ταινία. Αν οι ενήλικες σαν εκείνους στο φιλμ έχουν ξεχάσει ή έχουν επιλέξει να ξεχάσουν τη σχολική εμπειρία, κι αυτό εμποδίζει την κατανόηση της σοβαρότητας του ζητήματος ή/και τη διαχείρισή του, αυτή η ανά στιγμές εφιαλτική προσομοίωση ίσως συμβάλλει στην ενσυναίσθηση εκ μέρους τους και σε μια πιο ουσιαστική στάση τους απέναντί του. Και τα παιδιά με τη σειρά τους, που έχουν, όπως όλοι μας, την ανάγκη του ανήκειν και εύκολα μπορούν να ακολουθήσουν το ρεύμα του εκφοβισμού μαθητών που στοχοποιούνται, αντιλαμβάνονται τις συνέπειες που έχει αυτή η συλλογική συμπεριφορά για το θύμα μέσω της γλαφυρής κατάδειξης.
Το Playground είναι, σε πρώτο στάδιο, μια ταινία που πρέπει απαραιτήτως να παρουσιάζεται στα σχολεία και να την ακολουθούν πολύωρες συζητήσεις. Ακριβώς λόγω της βιωματικής της φύσης μπορεί να φέρει καλύτερα αποτελέσματα από διδακτικά βίντεο και κατηχήσεις – ανεξαρτήτως ηλικίας, σε κανέναν δεν αρέσει να του κουνάνε το δάχτυλο. Σε δεύτερο στάδιο είναι μια σύνθετη δημιουργία που ξεφεύγει από τα στενά όρια ενός φεστιβαλικού θεάματος, προβληματίζει, «ψυχαγωγεί» μέσω της αισθητικής της –προσοχή, δεν «διασκεδάζει»‒ και πετυχαίνει έναν από τους βασικούς στόχους του σινεμά: να αφουγκραστούμε τον κόσμο γύρω μας, να ανακαλέσουμε προσωπικές μας εμπειρίες, να ξορκίσουμε τραύματα που απωθούμε και γι’ αυτό δυσκολευόμαστε να αναγνωρίσουμε στους άλλους γύρω μας και κατ’ επέκταση να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
(Γιάννης Βασιλείου, 3/10/2022, lifo.gr)
(Εκ μέρους των καθηγητών του 7ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης, Φωτεινή Στανιμεροπούλου)
